Το φαρμακείο της Ιεράς Σκήτης του Αγίου Ανδρέα (Σεράι)

 

Το μεγαλύτερο φαρμακείο που λειτούργησε ποτέ στην υπερχιλιετή περίοδο του Περιβολιού της Παναγίας είναι το ρωσικό φαρμακείο του Σεράι, το οποίο υπάγεται στην Ιερά Μονή Βατοπεδίου.
Κατά τον 19ο αιώνα, οπότε και ήταν στο απώγειο της δόξας του, το συγκεκριμένο φαρμακείο είχε 4 φαρμακοποιούς. 

Στεγάζεται στον δεύτερο όροφο της άλλοτε Ρωσικής Σκήτης Σεράι, δίπλα στη σημερινή Αθωνιάδα Σχολή (εκκλησιαστικό γυμνάσιο - λύκειο) και καταλαμβάνει δύο μεγάλα συνεχόμενα δωμάτια. Στα διπλανά δωμάτια ήταν τα ιατρεία της Σκήτης.
 
Φωτογραφίες του ιατρείου (1994): 

Σύμφωνα με την προφορική παράδοση, το φαρμακείο του Σεράι ήταν από τα πληρέστερα του ελλαδικού χώρου, εφάμιλλο των καλύτερων της Βιέννης και της Γερμανίας, και προσέφερε τα φάρμακα δωρεάν σ' όλους τους ασθενείς μοναχούς και λαϊκούς. Τις παραμονές του Β' Παγκοσμίου Πολέμου, όταν πέθανε ο τελευταίος Ρώσος φαρμακοποιός, έπαψε να λειτουργεί. Ωστόσο, το αρχείο του και τα όργανα του εργαστηρίου του εξακολουθούν να βρίσκονται στην Ιερά Μονή Βατοπεδίου.
 
Στην είσοδο του φαρμακείου, το οποίο φωτιζόταν με λάμπες πετρελαίου, βρίσκεται το γραφείο του διευθυντού, ενώ στο βάθος του δεύτερου δωματίου βρίσκεται το εργαστήριο, στην είσοδο του οποίου υπάρχει βρύση με μεγάλη πορσελάνινη λεκάνη.
 
Τα έπιπλα και τα φάρμακα παραμένουν στις θέσεις τους, θυμίζοντας το μεγαλείο και την προσφορά στη μακραίωνη αγιορείτικη ιστορία. Η επίπλωση του φαρμακείου είναι ξύλινη και διατηρείται περίφημα. Τα ράφια των φαρμάκων κλείνουν με φορητά τζάμια και τα κάτω ημίσεα των σκελετών έχουν μεγάλα συρτάρια για τη φύλαξη των δρογών.
 
Οι πάγκοι του φαρμακείου είναι του ιδίου φυσικού χρώματος και πλάτους 50εκ. με πολλά εσωτερικά ράφια. Στις πέντε σειρές ραφιών υπάρχουν εκατοντάδες γυάλινα δοχεία κυανά, καστανόφαια και λευκά με τις χημικές τους ουσίες. Οι ετικέτες στα συγκεκριμένα δοχεία αναγράφονται στα ρωσικά και λατινικά.
 
Φωτογραφίες του φαρμακείου (1994): 

Σε γυάλινα σκούρα δοχεία με εσμυρισμένο πώμα φυλάσσονται τα αιθέρια έλαια περίπου σαράντα φυτών, όπως χαμομηλιού, περγαμόντου, κανέλας, καρότου, κέδρου, κυπαρισσιού, λεμονιού, κοριάνδρου, ευκαλύπτου, γερανίου, λεβάντας, μέντας, πορτοκαλιού, πεύκου, θυμαριού, φλησκουνιού, φασκομηλιάς, ροδοδάφνης, σέλινου, ρίγανης, κ.ά. Τα φυσικά αυτά προϊόντα φαρμακείου του Καλού Θεού χρησιμοποιούνταν για τη θεραπεία πολλών παθήσεων, διότι περικλείουν σε μερικές σταγόνες όλες τις ιδιότητες των φυτών τους. Τα συγκεκριμένα αποστάγματα των αρωματικών φυτών είναι από τα καλύτερα αντισηπτικά φυσικής προελεύσεως και χρησιμοποιούνται ως βακτηριοκτόνα - μυκητοκτόνα και αρωματικές ύλες.
 
Δυστυχώς, σήμερα στο Άγιο Όρος δεν υπηρετεί κανείς φαρμακοποιός, μοναχός ή λαϊκός, με αποτέλεσμα τα παλαιά φαρμακεία της Αγιορείτικης Χερσονήσου να παραμένουν κλειστά ή εγκαταλελειμμένα. Κρίνεται σκόπιμη η παραχώρησή τους (αρχείο - φάρμακα - επίπλωση) στα φαρμακευτικά τμήματα των πανεπιστημίων μας για μελέτη και εκπαίδευση των φοιτητών και δημιουργία φαρμακευτικού μουσείου.

(επιμέλεια: Δημήτριος Γκιζάνης, Φαρμακοποιός - μέλος Δικτύου Advance, Ν. Σμύρνη)
Οι φωτογραφίες είναι του Πανταζή Μιτελούδη.

http://www.advancepharmacies.gr
http://agioritikesmnimes.blogspot.gr